bang zijn

Het afgelopen weekend nog voordat de semair begonnen was werden er al dingen gezegd waarvan ik zo'n beetje van mijn stoel viel. Een vrouw was onderwijzeres in godsdienst, Islam, op een Oostenrijkse school in Istanbul, compleet met pater, nonnen etc. Dit vond ik op zich al interessant maar dat terzijde. Zij had tot voor een aantal jaren een hoofddoek gedragen en vertelde hoe moeilijk het was geweest om de hoofddoek af te doen, het idee of liep ze in haar ondergoed buiten. Ze vertelde ook over de tijd dat ze een hoofddoek droeg, hoe ze zich buitengesloten voelde en vaak gediscrimineerd. Hoe ze een keer een theater bezocht en het gevoel had dat iedereen haar bekeek, wat doet die hoofddoek hier... Hoe ze zich vaak bang en alleen voelde. Hoe verdrietig en gefrustreerd ze was dat alle hoofddoeken onder de vlag van politiek werden geschoven. De andere vrouwen vertelden hoe bedreigd ze zich voelden door de hoofddoeken, dat ze bang waren dat zij ook gedwongen zouden worden een hoofddoek te dragen zoals in Iran, dat ze het idee hadden dat ze veroordeeld werden, dat men (iemand met een hoofddoek) hen wilde "bekeren" hen als fout zag. Ik hoorde dit allemaal met verbazing aan. Dit waren allemaal vrouwen die ik "modern" kon noemen, werkend, goed inkomen, allemaal in de moderne wijken van het Europese gedeelte van Istanbul. En ik woon in een traditionele wijk en hier is het net andersom. Hier "heerst" de hoofddoek en voel ik me de buitenstaander.

En ineens ging me een licht op. De Turkse mensen zijn allemaal bang voor elkaar. Rijk is bang voor arm, arm is bang voor rijk, rechts, links, modern, traditioneel, man, vrouw, streng religieus en gematigd. Oost is bang voor west, west voor oost. Een land van 60 miljoen mensen die allemaal bang voor elkaar zijn en allemaal groepen hebben gevormd om zich tegen elkaar te weren. En die daarin gevoerd worden door de media, door de regering die er niets aan doet om een dialoog te beginnen tussen hoofddoek en niet hoofddoek maar in plaats daarvan zulke wetten maakt dat er nog meer wantrouwen komt. Verdeel en heers!

Overal zijn mensen bang voor elkaar, gewoon omdat ze elkaar niet begrijpen en, en dat is misschien nog veel belangrijker, omdat ze zich niet begrepen voelen. Ik had verteld over die buurvrouw die tegen Emre en mij zei dat hij geen Ija meer moest zeggen maar Anne (het is hier te lezen), wel dat voorbeeld had ik aangehaald bij het seminair van geweldloos communiceren. En waar kwam ik op uit: ze was misschien wel Bang voor haar eigen kleinkinderen en wilde die beschermen. Misschien wilde ze Emre en mij beschermen, omdat het voor haar het misschien het begin van het einde is, Bang voor bandeloze kinderen..... En ik denk dat ze heel veel behoefte heeft aan respect, respect voor ouderen en voelt ze zich geirriteerd. En Bang als ze Emre Ija hoort zeggen, Bang dat het respect voor ouderen verdwijnt. Gek dat ze als eerste in mij opkwam daar, betekent dat ik haar dus nog steeds met me mee zeulde. En ik? Ik was ook bang, bang voor het unieke van mijn kinderen, bang dat ze toch Anne gaan zeggen onder al die druk. En geergerd dat ze het unieke van dat woord niet kon zien, dat ze mijn kinderen gewoon niet kon zien voor wat ze zijn, en dat mijn kinderen het woord Ija met dezelfde gevoelens uitspreken als een ander kind Anne.

Alhoewel ik me zo vlak voordat de seminair begon behoorlijk hopeloos voelde toen ik besefte hoe bang iedereen toch was voor elkaar dat ze er zelfs voor moorden, toen het seminair was afgelopen voelde ik me vol hoop en wonderbaarlijk licht. Oke, de hele wereld zal ik niet kunnen veranderen, maar door empatie te geven aan degene tegenover mij, en door mijn eigen gevoelens en behoeften aan de ander te vertellen maak ik misschien toch al wel een aardig begin!